Sinds vorig jaar heb ik een abonnement op de Kadaster Archiefviewer, zodat ik er thuis gebruik van kan maken. Bij ons bouwhistorisch onderzoek heb ik daar al vaak plezier van gehad. Veranderingen in de plattegrond vanaf 1832 zijn keurig weergegeven. Maar ook de leggerartikelen geven soms veel informatie. Leggerartikelen vermelden de eigenaar en alles wat er met het perceel en de bebouwing erop heeft plaatsgevonden.

Bij het onderzoek van een boerderij in Norg stond in zo’n leggerartikel de boerderij als grutterij beschreven. Zoals waarschijnlijk de meeste Nederlanders interpreteerde ik grutterij als een soort kruidenier, denkend aan de grootgrutter van Nederland. Toch zocht ik het voor alle zekerheid maar op. Toen bleek dat een grutterij in oorsprong een plaats is waar boekweit bewerkt wordt. Boekweit wordt daar vermalen of gebroken tot grutten, die vervolgens gekookt met karnemelk gortepap opleveren. Als de grutten tot meel vermalen worden, kunnen er bijvoorbeeld pannenkoeken van gebakken worden.

Voordat de boekweitkorrels vermalen worden, wordt de boekweit eerst op een eest gedroogd. Dan zijn de korrels gemakkelijker te pellen, omdat hun bast er door de hitte al grotendeels afspringt. Vervolgens worden de korrels op een maalsteen gebroken. Dat gebeurt meestal op een rosmolen.

Hoewel de boerderij in 1893 verbouwd is en de grutterijfunctie waarschijnlijk al verdwenen was, konden de sporen van een grutterij wel gevonden worden: op de deel was een duidelijke stookplaats aan te wijzen, die een eigen schoorsteen had, wat op oude foto’s te zien is. Voor de ingang ligt een molensteen. Alle ingrediënten voor een grutterij waren dus aanwezig.

De Kadaster Archiefviewer heeft ook een correctie veroorzaakt. Op een hulpkaart staat als dienstjaar 1895 aangegeven. Dat betekent dat de veranderingen die hebben plaatsgevonden, twee jaar daarvoor gedateerd kunnen worden, dus 1893. Bij de beschrijving van de boerderij wordt vermeld dat er een jaartalanker onder de schoorsteen zit dat het jaar 1823 aangeeft. Bij nadere inspectie blijkt dat niet 1823 te zijn, maar 1893, precies het jaar waarin de verbouwing is geweest.