De Schiphorst en Coevorden

In 2013 hebben wij de zolder van de Havixhorst onderzocht. De vraag was in hoeverre de kapconstructie oorspronkelijk was en dus welke monumentwaarde hij had. De Havixhorst is een havezathe in De Schiphorst (Drenthe), een statig bouwwerk dat in 1753 gebouwd is op de plaats van een voorganger.

Vanaf de begane grond ziet de kap eruit alsof hij bestaat uit een rondlopend dak dat in het midden plat is. Maar in werkelijkheid zijn het vijf kappen, drie naast elkaar in het midden, aan de voorzijde en de achterzijde afgesloten door dwars erop staande kappen. Het zijn sporenkappen, met een bijzondere constructie. Ze zijn opgebouwd uit grenenhout, dat uit Estland komt. Het hout is namelijk dendrochronologisch onderzocht, waaruit blijkt dat het uit het midden van de achttiende eeuw stamt en ook waar het vandaan komt. De vraag naar de originaliteit kan dus met zekerheid beantwoord worden: de hele kapconstructie is oorspronkelijk uit 1753. Door de gaafheid en de bijzondere constructie heeft hij een hoge monumentwaarde.

Uit dezelfde periode, 1769, dateert een kazernecomplex in Coevorden. Oorspronkelijk bestond de kazerne uit achttien wooneenheden, waarvan er nog maar drie over zijn. Dat zijn een “Capiteinslogement, een Officierslogement en een verblijf voor gemeenen of soldaaten”. Nadat Coevorden in de jaren 1850 als vesting opgeheven werd, is het kazernecomplex verkocht. De nu resterende panden hebben alle veranderingen en verbouwingen overleefd.
Van het ontwerp zijn de tekeningen bewaard, wat niet vanzelfsprekend is. Daarin wordt tot in detail aangegeven hoe de kap geconstrueerd moest worden. De kappen van de drie huizen, die er nog zijn, beantwoorden exact aan het ontwerp. Het zijn gordingenkappen, ook van grenenhout. De constructie van de kappen is, net als die van de zolders van de Havixhorst, bijzonder.

Aan de constructie van beide kappen zullen we in een artikel uitgebreid aandacht besteden. Het lijkt de moeite waard om daarop nader in te gaan. In Drenthe is blijkbaar veel interessants te ontdekken!